Polonnaruwa

De volgende dag gaan we eerst een Samanala Pre School of kleuterschool gaan bezoeken. Sri Lanka kent een leerplicht van zes tot zestien jaar. Omdat men hier maar leerplicht kent vanaf 6 jaar, gaan de meeste kinderen onvoorbereid naar de basisschool. Er zijn wel initiatieven voor kinderopvang en informele kleuterscholen. Deze helpen de kinderen zich voor te bereiden op de schoolse situatie. Het onderwijs op het platteland is van een andere kwaliteit dan het onderwijs in de steden. Sri Lanka kent één van de laagste percentages analfabeten in Azië, nl 11%. Het schoolgebouw dat we hier zien is simpel van opzet en heeft eenvoudig meubilair voor de kinderen. Ik zie dat het raam in de muur is voorzien van tralies. Ik merk dat zowel de jongens en meisjes allen een gele polo dragen. De jongens dragen een blauwe of donkere korte broek en de meisjes een rok. Al de kinderen hun boekentas hangen hier aan een kapstok. Er waren 2 kleuterjuffen aanwezig voor al die kinderen. We werden hartelijk verwelkomd en alle kinderen begonnen voor ons te zingen. Je zag ondertussen tijdens het zingen dat de beide kleuterjuffen begonnen te stralen. De kinderen kregen van ons ballonnen, kleurboeken en snoepgoed. Buiten zijn er ook verschillende speeltuigen te zien voor de kinderen.

Na dit schoolbezoek wandelen we langs verschillende rijstvelden naar het landelijke dorpje Hiriwadunna, waar je het lokale leven kan ervaren. Hier kan je op bewandelbare paden ossenkarren zien met toeristen die de omgeving verkennen. We bereiken een prachtig meer en hier is het genieten van de natuurpracht. Met een catamaran maken we vervolgens een boottocht over het meer naar de andere kant. We verkrijgen vanop het water een mooi uitzicht op de omgeving. Aan de andere kant van het meer bezoeken we een plattelandswoning. We worden hier verwelkomd door de gastvrouw. Ze geeft in haar woning een kookdemonstratie en uitleg om een traditionele currylunch met rijst te maken. De verschillende specerijen en groetensoorten zijn schoongemaakt en klaar om te bewerken. We kunnen zien hoe ze vruchten, groenten, en zelfs een kokosnoot bewerkt met verschillende gereedschappen. De rijst bracht men in een zelf geweven langwerpige mand. Met deze mand werd er geschud om het droge vel van de rijstkorrel te verwijderen. Dit werd gedaan door de moeder van de gastvrouw. Met een grote paal die als stamper dienstdoet, worden de specerijen fijner en kleiner gemaakt. Dit gebeurde in een vloeiende beweging door afwisselend met de linkse en dan met de rechtse hand de paal een opwaartse beweging te laten maken. Vervolgens zal de zwaartekracht ervoor zorgen dat grote paal neervalt in de pot en de specerijen fijnmaalt. Ook stond er in de keuken een stenen molentje om de specerijen mee fijn te malen. Ook worden er verschillende kruiden in de gerechten gedaan. Om wat pit in de gerechten te verkrijgen wou ze een stevige lepel met chilipoeder in het gerecht doen. Gelukkig was het uiteindelijk een klein lepeltje dat ze gebruikt heeft. Na deze demonstratie kunnen we gaan kijken in de keuken. Eigenlijk zie ik hier geen fornuis om op te koken. Op een stenen tafel verbranden ze hout en verwarmen hiermee de potten en de pannen om de gerechten te bereiden. Vervolgens kunnen we genieten van een traditionele currylunch met rijst. Dit is het meest gegeten gerecht in Sri Lanka. De curry’s worden ook geserveerd met andere lekkernijen. Er wordt ook wel eens brood of coconut roti bij geserveerd. Je krijgt nooit rijst met 1 curry, maar er worden vaak minimaal 3 verschillende curry’s geserveerd. Waaronder eigenlijk altijd dahl curry (linzen), vaak aardappel curry en een curry met groenten (sperziebonen, aubergine, wortel, kool, bietjes,…). We krijgen nog een demonstratie over het vlechten van lange plantenbladeren. Ik kon zien dat het dak was bedekt met deze gevlochten planten. Buiten stond er een hok dat als toilet diende en binnen was er enkel maar een gat. Nadien maken we een korte overzet naar de andere kant van het meer en vervolgens worden we met een tuktuk naar de bus gebracht.

We vertrekken met de bus naar Polonnaruwa, ook een koningsstad in Sri Lanka. Nadat Anuradhapura werd verwoest in 993 na Chr., was Polonnaruwa ruim 500 jaar de hoofdstad van Sri Lanka. In die tijd werd de stad omringd door drie cirkelvormige muren en was het bezaaid met prachtige parken, tuinen en vele heilige plekken. De overblijfselen van de paleizen, majestueuze granieten standbeelden en de ingenieuze irrigatie werken zijn hier te bewonderen in een prachtig groene omgeving. Veel van deze overblijfselen stammen uit de tijd van koning Parakramabahu (1153 – 1186). Tijdens zijn regeerperiode kwam de stad tot bloei en werden vele indrukwekkende bouwwerken en heiligdommen gebouwd.

In Anuradhapura worden een aantal tempels en stoepa’s momenteel nog steeds actief bezocht door Boeddhisten. Er worden daar regelmatig ceremonies gegeven, wat een groot verschil is met de sfeer in de oude stad Polonnaruwa. In Polonnaruwa hebben de gebouwen meer een museumfunctie en worden niet actief bezocht door gelovigen. Toch lijken de twee steden enorm op elkaar.

Bij onze aankomst mogen we een fiets kiezen en zullen op het archeologisch terrein de tempelruïnes, stoepa’s, Boeddhabeelden en oude bouwwerken van de oude stad in Polonnaruwa gaan bezoeken. Eerst fietsen we naar “Het Vierkant”. Dit is een terrein waar je meerdere tempels en heiligdommen kan zien. De gebouwen dateren uit de 12^de eeuw en bestaan onder andere uit de Vatadage, Hatadage, Atadage en de Thuparama. Al de namen lijken hier op elkaar. Toch zijn het echt allemaal andere tempels en heiligdommen.

De Vatadage is een ronde tempel en springt hier meteen in het oog. Niet alleen vanwege de vorm, maar ook omdat je van verschillende kanten uitzicht hebt op bijzondere Boeddha beelden. Deze ronde tempel heeft een diameter van 18 meter en vier ingangen. Je kan de details in de maansteen, de muren, beelden en trappen bewonderen.

Tegenover de Vatadage tempel kan je de Hatadage tempel zien. Ook dit is een ruïne van wat ooit één van de grotere tempels had moeten zijn. De ingang van de tempel is gericht op het zuiden. Als je op het juiste plekje staat, kun je vanuit de Hatadage tempel de ronde Vatadage tempel zien liggen. De Hatadage tempel werd gebouwd door koning Nissanka Malla, als een heiligdom voor de relikwie van de tand van Boeddha. Hier bevond zich dus vroeger de heilige tand van Boeddha. Deze kan je nu vinden in Kandy, die we later zullen bezoeken.

Koning Nissanka Malla verklaarde dat alleen een boeddhist het recht had om het land te regeren, wat zijn positie veiligstelde en zijn aanspraak op het koningschap rechtvaardigde. Hij gaf grote bedragen uit aan verschillende constructies en renovaties en gaf ook geld aan het publiek in een poging om de misdaad aan te pakken.

Op dit terrein hier kan je ook de Atadage zien, dat vroeger waarschijnlijk een prachtig bouwwerk was. Vandaag de dag is het een verzameling van tientallen stenen pilaren. Dat maakt het aanzicht niet minder mooi. Zeker met het staande Boeddha beeld op de achtergrond, is Atadage ook wel de moeite waard om eens te bekijken.

Aan de andere kant je ook nog de Thuparama tempel zien. Het is de enige Boeddhistische tempel uit die tijd dat nog een dak heeft. In deze tempel staan marmeren beelden. Je vindt hier vier staande en vier zittende Boeddha’s. In het midden zit een grote Boeddha. Rond de tempel staan stellingen en boven de tempel zie je een afdak. Dit dient om de tempel te beschermen tegen de weersomstandigheden hier.

Op dit terrein kan ik ook de Sathmahal Prasada zien. Het zeven verdiepingen gebouw is gebouwd in een unieke getrapte piramide vorm van zeven vierkante verdiepingen. De oorsprong van het gebouw is onbekend en op Sri Lanka kom je nergens deze bouwstijl tegen. Er wordt vermoed dat de Sathmahal Prasada in Polonnaruwa Thaise of Cambodjaanse invloeden heeft.

We verlaten het terrein en fietsen nu naar de plaats waar vroeger het Koninklijk paleis stond. Onderweg naar het Koninklijke paleis ontdekken we een toekan vogel die hoog op een tak van een boom zit. Het is toch een prachtige vogel en hij is vooral bekend door zijn kleurrijke snavel. Bij onze aankomst worden we aangevallen door verschillende verkopers van allerlei spullen, zoals kleine beeldjes, armbandjes, kettingen, hoeden en zelfs een kaart van de archeologische site. Nu ja dat moet ik zeker niet hebben, alle informatie is nu eenmaal op het internet te vinden. Het Koninklijk paleis was vroeger een gigantisch bouwwerk en bestond uit meerdere verdiepingen en kamers. Het had vroeger 7 verdiepingen en nu bestaand uit 2 verdiepingen. De bovenste vijf waren van hout en zijn inmiddels vergaan. Nu is er alleen nog een ruïne over. Je kan vooral enkele hoge muren zien. Het is vooralsnog een indrukwekkend gezicht en de details op de muren zijn nog steeds zichtbaar.

We wandelen langs de audiëntiezaal Rajavesya Bhujanga. Dit gebouw werd geïdentificeerd als de raadzaal van koning Maha Parakramabhahu. Dit gebouw heeft een hoge sokkel en bestond uit drie lagen. Ik kan zien dat het laagste platform versierd is met olifantengravures. Het tweede was versierd met leeuwen en het bovenste was versierd met dwergen. Er is slecht één trap om dit gebouw te betreden. Beide zijden van de trap waren versierd met makara’s. Een makara is een klassiek diermotief van Indiaanse oorsprong met afbeeldingen van een fabeldier samengesteld uit delen van een krokodil en een olifant. Bovenaan de trap langs beide zijden kan ik beelden zien, die met wat verbeelding een soort leeuwenkop voorstellen. Hier bevond zich vroeger de leeuwentroon van koning Maha Parakramabhahu. Momenteel kan je enkel pilaren zien op het hoogste platform.

Achter de beschermende muur van de audiëntiezaal ligt de in 1935 blootgelegde en gerestaureerde Kumara Pokuna, het grote en fraaie koninklijke bad. Het heeft twee afdalende terrassen en twee waterkranen in de vorm van een krokodillenbek. Het bad werd tijdens de regeerperiode van koning Parakrama Bahu (1153 - 1186) gebouwd. Op de archeologische site van Polonnaruwa kom je regelmatig spelende of vechtende aapjes tegen die fotogeniek zijn.

We fietsen dan verder naar een andere plaats, nl Rankot Vihara. Dit is een 54 meter hoge stoepa en heeft een basisomtrek van 170 meter. De stoepa is volledig gemaakt met baksteen en de top van de stoepa heeft een witte kleur. Het is de grootste stoepa in Polonnaruwa en de vierde grootste in Sri Lanka en dateert uit de twaalfde eeuw. De stoepa werd gebouwd door Nissanka Malla, die het land regeerde van 1187 tot 1196. Het is vooral de koepel die behoorlijk groot is in vergelijking met andere geziene stoepa’s in Sri Lanka. De oorspronkelijke vorm van de stoepa, met name het bovenste gedeelte, is echter veranderd tijdens renovatiewerken uitgevoerd door latere heersers en er wordt geschat dat de oorspronkelijke hoogte van de stoepa bijna 61 meter kan zijn geweest. De stoepa bevindt zich in het midden van een groot vierkant terras, dat ook is omgeven door een bakstenen muur. Het terras heeft vier ingangen gericht op de vier kardinale punten, met zandpaden die ernaar toe leiden.

Nadien gaan we nog gaan kijken naar Gal Vihara. Dit is een groep van vier prachtige Boeddha’s die allemaal in perfecte staat zijn. Alle beelden zijn uit een grote rots gehakt. De staande Boeddha is 7 meter lang en wordt vaak beschouwd als de mooiste van de vier beelden. De liggende Boeddha is zelfs 14 meter lang. De beelden zijn goed zichtbaar. Voor de rots staat er een afdak dat nodig is om de beelden te beschermen tegen de weersomstandigheden in Sri Lanka. Je kan de Boeddhabeelden van dichtbij gaan bekijken. Je zal dan terug je schoenen moeten uitdoen, schouders en knieën bedekken en je hoofdeksel afzetten.

Na dit bezoek aan de archeologische site van Polonnaruwa vertrekken we met de bus terug naar het hotel. De buschauffeur wou via smalle binnenwegen naar de hoofdweg rijden. Plots komen we terecht in een processie of optocht. Vooraan in de stoet zag ik mensen die geluiden maken door met een zweep op de weg te slaan. Hiermee maken ze eigenlijk de weg vrij. Daarna volgde in de stoet een fluitspeler en enkele drummers. Vervolgens zag ik verschillende kinderen die een boeddhistische vlag droegen. Daarachter kwamen er veel dansers in traditionele kledij die dansten op het ritme van de drums. Achteraan de stoet liepen twee monniken in een saffraankleurige pij. Er liep een man naast de monnik die een paraplu droeg boven het hoofd van de monnik. Ik zag ook dat de twee monniken op een soort deken lopen. Door dit te doen tonen ze hiermee respect voor alle andere wezens. De belangrijkste uiting van respect is hoe we met elkaar omgaan. Alle universele deugden, zoals niet doden en niet stelen, hebben met respect te maken. Want doe je die dingen wel, dan toon je een gebrek aan respect voor anderen. Vaak heb je respect voor iemand die dingen heeft of kan die je zelf niet hebt of kunt, maar wel zou willen. Voor Boeddhisten is dat het hebben van eigenschappen zoals wijsheid of diepgaand mededogen. In Sri Lanka kun je op 6 jaar monnik worden na toestemming van de ouders. Als ze dan 17 jaar zijn kunnen ze hoofdmonnik worden. Hiervoor gingen de twee monniken in een stoet zo naar een boeddhistische tempel. Tijd om te vertrekken met de bus. Helaas op het einde van de smalle straat kan de bus niet onder het portiek. Doordat de bus zich in de smalle straat niet kan keren, moet hij in achteruit terug de straat uitrijden. Hiermee sluiten we achteraan de stoet aan. Een applaus voor de buschauffeur was op zijn plaats.

’s Avonds ga ik genieten van een authentieke Ayurvedische massage hier in Sri Lanka. Alé dat hoop ik toch. Het doel van een Ayurvedische massage is dat het rust en balans geeft aan lichaam en geest. Ayurveda is eigenlijk een traditionele geneeswijze die zijn oorsprong heeft in het Indiase continent. We worden hartelijk ontvangen in het massagecentrum. Ik kies voor een klassieke Ayurvedische massage met olie voor het hele lichaam, behalve mijn haar. De totale massagesessie zal 1 uur duren. Onze waardevolle spullen kunnen we achterlaten in een kluisje. Daarna ga je naar een kleine donkere ruimte waar de Ayurvedische massage zal gebeuren. Eerst krijg je natte doeken om je volledige lichaam te reinigen. Je mag eerst op een stoel zitten en men begint met het masseren van het hoofd. Hiervoor gebruiken ze massageolie. Het voelde voor mij niet prettig op het moment dat hij zijn beide handen rond mijn keel hield. Daarna mocht ik op mijn buik liggen op een massagetafel. Daarna begon men mijn voeten, benen en rug te masseren. Hij drukte met zijn handen stevig op mijn lichaam. Deze keer voelde het voor mij niet prettig als hij hard met beide vingers aan mijn tenen trok. In het begin was ik op mijn hoede, met de gedachte wat er nu zal komen en gebeuren. Ja ze komen tijdens de massage met hun handen tamelijk dicht op gevoelige plaatsen. Naarmate het proces vorderde kon ik het meer loslaten en dan ook meer genieten van de Ayurvedische massage. Tijdens de massage vroeg men mij of het nog goed ging met mij. Gelukkig wel. Nadien mocht ik nog op mijn rug liggen op de massagetafel. Daarna volgde de massage terug van voeten, benen en buik. Na de massage mocht ik nog ongeveer 20 minuten in de sauna zitten. Na een meditatiemomentje in de sauna mogen we ons terug reinigen en onze klederen aandoen. De vrouwen worden hier gemasseerd door vrouwen en de mannen worden behandeld door een mannelijke masseur. Vervolgens wordt er aan ons nog een thee aangeboden en kunnen we zitten in relaxzetels. Iedereen van de groep zag er ontspannen en gelukkig uit. En nu terug met de bus naar het hotel en hopen dat we na deze unieke belevenis rustig en goed kunnen slapen.

De volgende dag vertrekken we naar de grottentempel van Dambulla. Om de grottentempel te bereiken moeten we vele trappen naar omhoog gaan. De grotten zijn gebouwd aan de voet van een 150 meter hoge rots. Dit grottencomplex dateert van de eerste eeuw voor Christus. Het is het best bewaarde grottencomplex van Sri Lanka. Deze grotten bevinden zich onder een enorme overhangende rots, uitgehouwen met een druppellijn om het interieur droog te houden. In 1938 werd de architectuur verfraaid met gewelfde witte zuilengalerijen en puntgevelingangen. Eigenlijk zijn de vijf grotten allemaal de moeite waard om te bekijken. In de grotten zijn de plafonds beschilderd met ingewikkelde patronen van religieuze afbeeldingen die de contouren van de rots volgen. Het bijzondere aan deze grotten is dat de schilderingen van zowel Boeddha zijn als van de Hindoe goden Vishnu en Ganesh. De muurschilderingen beslaan een oppervlakte van 2100 vierkante meter. Deze grotten zijn ook gevuld met vele schitterende Boeddhabeelden. Het zijn niet alleen de 153 Boeddhabeelden die mooi zijn, maar ook de schilderingen en algehele indeling van de grot. Je kan hier ook beelden zien van Sri Lankaanse koningen. De grot Maharaja Viharaya of de tempel van grote koningen is de mooiste en grootste. Hij is 50 meter lang, 25 meter breed en zeven meter hoog. De mooie schilderingen op de muren en plafond zijn echt indrukwekkend. In de grot Devaraja Viharaya kun je een liggend Boeddhabeeld van vijftien meter groot bekijken. Het is de grot het dichts bij de ingang. Aan de ingang van deze grottempel stond een man in traditionele kledij muziek te spelen met zijn drums.

Je kan hier naast een liggende Boeddha, zowel staande als zittende Boeddhabeelden zien. Iedere lichaamshouding, positie van de handen en iedere blik heeft een andere betekenis en vertegenwoordigd een andere fase uit het leven van Boeddha. Aan de stand van hun handen kan je zien of je een mediterende, een zegende of een onderwijzende Boeddha hebt. Gezeten in de lotushouding zie je Boeddha in meditatie. Bij een mediterende Boeddha zijn de handpalmen naar boven gericht, zodat Boeddha de energie beter kan ontvangen. Een zegende Boeddha staat voor zuiverheid en kalmte. Ongeluk en ellende uit de echte wereld worden dan weggenomen en maken plaats voor aardse gelukzaligheid. Een staande Boeddha met armen gekruist hangend voor het lichaam staat voor verlichting. Zie je echter een staande Boeddha met de rechterhand omhoog, dan staat dit voor het moment in Boeddha’s leven dat hij ruziënde families overtuigde de strijdbijl te begraven. Een liggende Boeddha beeld staat voor het sterven van Boeddha, het einde van zijn aardse leven. Toen Boeddha ziek was ging hij op zijn rechterzij liggen. De rechterhand kan je dan zien onder zijn hoofd. Hij staat nu op het punt het Nirvana te betreden.

In een kleine ruimte kan ik zien dat men aan het bidden is en in deze ruimte werden ook geschenken achtergelaten. De grottentempel is ook een heilig bedevaartsoord.

Na het bezoek van de grottentempel gaan we naar beneden. Daar staat de grote gouden tempel van Dambulla. Het is het liefst dertig meter hoge gouden beeld van Boeddha dat de tempel bijzonder maakt. Binnen in de tempel heb je een Boeddhistisch museum. Kijk je in de richting van de gouden tempel, dan kan je aan de rechterkant op een rots een uitbeelding zien van een processie met vele gebeeldhouwde monniken die achter elkaar staan. Recht tegenover de gouden tempel kan ik nog een stoepa zien.

Vervolgens gaan we met de bus naar Matale, dat het centrum is van de specerijenteelt. Hier in Matale zullen we de Royal 100 specerijentuin bezoeken. Eigenlijk is het hier een rustige en vredige plek om wat tijd dicht bij de natuur door te brengen. Hier krijgen we inzicht in de eeuwenoude industrie van specerijenproductie. Deze tuin laat je kennismaken met de verschillende specerijen in Sri Lanka en hun gebruik. De kruiden en specerijen die voornamelijk in de Sri Lankaanse keuken worden gebruikt zijn onder andere kaneel, zwarte peper, nootmuskaat, kardemom, ginger, kurkuma, kruidnagel, koriander, curry, venkel, mosterd, saffraan en tamarinde.

We krijgen uitleg en een rondleiding in de kruidentuin. In de tuin zie je allerlei tropische bomen en planten. Tijdens de rondleiding kunnen we ruiken aan de verschillende kruiden en snuif je de lekkere geuren op. Men smeert geneeskrachtige producten op onze hand zodat we kunnen ruiken aan deze producten. We kunnen de vruchten in de bomen zien hangen, die ze gebruiken om hun geneeskrachtige producten mee te maken. Voor elke kwaal kunnen ze je wel een middeltje geven. Eigenlijk heb je dan geen dokter meer nodig. Niet alle kruiden worden natuurlijk in één tuin gekweekt, omdat verschillende klimaten en grondsoorten nodig zijn voor de teelt van de specerijen. Ook krijgen we hier een kookdemonstratie van het maken van een aromatische maaltijd, waarbij men kruiden gebruikt uit de tuin.

Na deze kookdemonstratie, krijgen we een voorstelling van de verschillende geneeskrachtige producten, zoals oliën, schoonheidscrèmes en kruidenbalsem. Tijdens de demonstratie smeert men bij vrijwilligers uit de groep producten op hun gezicht. Zo is kaneelolie die afkomstig is van kaneelbladeren zeer effectief tegen rillende kou, tandpijn, oorpijn en mondgeur. Zo zijn er andere  producten tegen hoofdpijn, diabetes, huidklachten, duizeligheid, haaruitval, reuma, spierpijn, luchtwegenproblemen, lumbago, artritis, droge huid, cholesterol, jicht, gewrichtspijn, jeuk, huidallergie, maagpijn, misselijkheid, menstruatiestoornissen, slapeloosheid, hoest, sinusitis en een kater. Ze beloven met hun schoonheidscrèmes dat je er jonger gaat uitzien. Ze hebben hier zelfs producten om te vermageren en gewicht te verliezen. Het kruidentandpoeder zorgt voor sterke witte tanden, gezond tandvlees en een frisse adem gaat tandbederf tegen. Met al deze producten ga je een symptoom bestrijden, maar eigenlijk heb je volgens mij toch nog dokters nodig die naar de medische oorzaak moeten zoeken of therapeuten die naar de psychologische of energetische oorzaak moeten zoeken in het onderbewuste om de klachten te doen verminderen of te doen verdwijnen. Na deze demonstratie kan je in de winkel nog de verschillende producten kopen.